De vorm en functie van ons lichaam is het gevolg van miljoenen jaren evolutie. Trainen in de voetstappen van deze evolutie heet: functionele training. Wat zijn voorbeelden van functionele bewegingen? En hoe kan jij zelf beginnen met functioneel trainen?

Wat kan ik precies?

De evolutie van een rechtop lopend lichaam is al meer dan 3 miljoen jaar oud. In de afgelopen +/- 500.000 jaar zijn we verder geëvolueerd als Mensen (Homo Sapiens). Ons lichaam is over deze extreem lange periode, langzaam gevormd naar hoe we vandaag de dag functioneren. Een merkbare lichamelijke verandering gebeurt heel genuanceerd en duurt vaak meer dan 1000 jaar. In de afgelopen 3 miljoen jaar zijn de bewegingen van ons lichaam steeds hetzelfde gebleven:

• Lopen of rennen;
• Duwen & trekken;
• Draaien met het lichaam;
• Reiken met de armen
• Knielen of door de knieën buigen;
• Op- of afstappen van een verhoging;
• Voorover buigen of bukken;
• Iets van de grond optillen en weer neerzetten;
• Iets op de schouder of boven schouderhoogte tillen en weer neerzetten;
• Jezelf ergens aan optrekken of ergens op klimmen.

Ons lichaam is door de tijd heen geperfectioneerd om bovenstaande bewegingen zo efficiënt mogelijk uit te voeren. Het lichaam bereikt die efficiëntie door de arbeid zoveel mogelijk te verdelen over het hele lichaam.

Ik kan het dus ik doe het (niet)?

De evolutie en ons lichaam werken naar functie. De functie ontstaat uit een doel wat we hebben. Een doel is bijvoorbeeld: de hagelslag pakken uit het keukenkastje. Dan denken wij ‘Ik wil de hagelslag pakken’ en ons lichaam voert de opdracht (functie) automatisch uit. We denken niet ‘Ik activeer mijn hart-longfunctie, span mijn romp aan, hef mijn schouder 120 graden, buig mijn elleboog 30 graden, open mijn hand, grijp het handvat van de kastdeur, etc… En dan hebben we nog niet eens de hagelslag in onze handen!
In werkelijkheid zijn het duizenden kleine beweegopdrachten waarmee je een simpele taak, zoals iets pakken uit een kastje, kan uitvoeren. Functioneel bewegen wil dus zeggen: Ik heb een doel voor ogen en mijn hele lichaam vult de beweging automatisch voor mij in. Dit automatisme geeft je tijdens het bewegen de gelegenheid om te voelen wat er gebeurd in je lichaam.

Starten met functioneel trainen.

Functioneel trainen is de allergoedkoopste sport op aarde. Je kunt vandaag nog aan de slag, met of zonder hulpmiddelen. Let wel, er is een opbouw in de intensiteit van functionele bewegingen. Zo is lopen makkelijker om mee te beginnen, dan meteen jezelf ergens aan optrekken. Ook het feit dat je lichaam een beweging van nature goed kan, wil niet zeggen dat het verstandig is om het direct intens te doen. Ongetraind 10 kilometer gaan rennen is bijvoorbeeld geen goed idee. Gun je lichaam de tijd om te wennen aan nieuwe activiteiten. Op die manier ontwikkel je meer veerkracht in je lichaam en zul je minder last hebben van blessures. Richt je aandacht tijdens het functionele trainen vooral op het doel en het gevoel van de beweging.

Tips voor beginners:

• Start rustig en doe als beginner niet te veel herhalingen – wacht het effect op je lichaam een dag of twee af;
• Zorg dat de beweging prettig voelt en pas zo nodig je starthouding of doel aan;
• Probeer bij elke beweging je hele lichaam in te zetten om het doel te bereiken – gebruik zo nodig een spiegel of video om te kijken of het lukt.

Behoefte aan videos met oefeningen? Geef een reactie.

Bronnen:

Kimbel WH, Villmoare B. From Australopithecus to Homo: the transition that wasn’t. Philos Trans R Soc Lond B Biol Sci. 2016 Jul 5;371(1698):20150248. doi: 10.1098/rstb.2015.0248. PMID: 27298460; PMCID: PMC4920303.

Falk D. How Australopithecus provided insight into human evolution. Nature. 2019 Nov;575(7781):41-42. doi: 10.1038/d41586-019-02839-3. PMID: 31686048.

Der Poel, G. M., Jongert, M. W. A., Morree, J. J., Van der Poel, G. M., & De Morree, J. J. (2019). Inspanningsfysiologie, Oefentherapie En Training. Bohn Stafleu van Loghum.

Meyer MR, Williams SA. Earliest axial fossils from the genus Australopithecus. J Hum Evol. 2019 Jul;132:189-214. doi: 10.1016/j.jhevol.2019.05.004. Epub 2019 May 30. PMID: 31203847.